Czy w naszym domu istnieje jasny i spójny system zasad?

Czasami martwimy się, że dzieci nas nie słuchają, nie robią tak jak byśmy chcieli, przekraczają nasze granice… Zaczynamy czuć się bezradni, szukamy skomplikowanych metod…

Czy nasze dzieci wiedzą co im wolno a co nie, kiedy przekraczają nasze granice i czy im o tym jasno powiedzieliśmy lub pokazaliśmy swoim zachowaniem – chwaląc lub zwracając uwagę? Czy tego samego wymaga mama i tata i czy sami przestrzegamy tych zasad dając dobry przykład? Czy jesteśmy konsekwentni czy zmieniamy co chwila zasady? Czy wyciągamy konsekwencje czy tylko straszymy lub nie reagujemy w ogóle albo ustępujemy, „wybaczamy”, wprowadzamy wyjątki itp.

Na początek warto zadać sobie pytanie: Czy w naszym domu istnieje jasny i spójny system zasad?

Jeśli nie to najlepiej wprowadź jak najszybciej taki system zasad, zaczynając już dziś.

Poniższe wskazówki pomogą Ci, aby ten system zasad nauczył dzieci prawidłowego funkcjonowania w grupie, w społeczeństwie, w świecie, w którym wiadomo co wolno a co nie. Świat bez norm i zasad wbrew pozorom powoduje u dzieci poczucie zagubienia i zagrożenia. Dużo bezpieczniej dzieci czują się w rodzinach o jasnym i przewidywalnym systemie zasad. Większość dzieci uczy się zasad poprzez obserwowanie zachowania osób dorosłych, szczególnie rodziców, Obserwując reakcje ważnych dorosłych zdobywa wiedzę jakie zachowania są aprobowane a jakie wywołują niezadowolenie. Niektórym dzieciom trudniej przyswoić sobie zasady (np. z nadpobudliwością psychoruchową). Szczególnie w przypadku pojawienia się trudnych zachowań ważne jest ich dokładne określenie (Co się wydarzyło? Co takiego robi dziecko?), aby można było je zmienić.

Dobre praktyki tworzenia zasad:

1. Skupiamy się na zasadach dotyczących najważnejszych dla Naszej Rodziny spraw.

Sprawy mniej istotne, oczywiste lub które nie sprawiają kłopotu pomijamy. Nie jesteśmy w stanie naraz omówić wszystkich istniejących zasad. Skutecznie w jednym czasie pracować możemy nad 2-3 zasadami.

2. Zasady stanowią wspólny front rodziców – na początku rodzice wspólnie ustalają zasady.

3. Ustalamy kilka zasad: około 5, w przypadku dzieci z nadpobudliwością psychoruchową warto się skupić maksymalnie na dwóch zasadach, w przypadku zachowania szczególnie trudnego niezależnie pracujemy nad jedną zasadą.

4. Zasady obowiązują wszystkich (przykład rodziców, nauka przez naśladowanie)

5. Zasady są omówione wspólnie (rodzice plus dzieci), w przypadku starszych dzieci warto wspólnie formułować zasady, odwołać się do wartości, pokazać ich znaczenie.

6. W przypadku zachowań trudnych warto, aby zasady były zapisane, najlepiej w widocznym miejscu

(w zależności od wieku dzieci spis zasad może mieć różną formę, dla młodszych polecam zapisywanie zasad pojedynczo na kolorowych papierowych talerzach i wywieszenie ich w dużym pokoju np. na karniszu, starszym wystarczy spis zasad przyczepionych np. na lodówkę)

7. Zasady są pozytywnie sformułowane, co robimy, jak postępujemy, na zasadzie wskazówek (np. zamiast nie krzyczymy – mówimy spokojnym głosem, nie zostawiamy bałaganu – sprzątamy po obiedzie, po zabawie, w swoim pokoju przed zaśnięciem), prostym językiem.

8. Zasady mają ustalone konsekwencje za ich nieprzestrzeganie.

Bardzo ważne, aby konsekwencje były ustalone wcześniej a nie zależały od nastroju, wzburzenia rodzica w danym momencie.

9. Zasady są często przypominane, odwołujemy się do nich.

10. Zasad trzeba zawsze przestrzegać, stosując wyjątki dziecko zauważa szansę na ominięcie trudnego obowiązku.

11. Nie wchodzimy z dzieckiem w dyskusję o zasadach w odniesieniu do konkretnej sytuacji. W sytuacji złamania zasady bez wchodzenia w dyskusję zachowując spokój wyciągamy wcześniej zapowiedziane konsekwencje.

12. System zasad dopasowujemy do zmieniającej się rzeczywistości, czasem trzeba dookreślić jakąś zasadę lub wprowadzić dodatkową.

Prawdopodobnie pojawia się wiele wątpliwości dotyczących konsekwencji. Jakie konsekwencje, czego mają dotyczyć, jak długo trwać.

O tym następnym razem